Шүлэг бэшэхэ бэлиг талаан бурхан үршөөдэг гэжэ буряад-монголшууд хэр угһаа хэлэдэг заншалтай. Бурханай үршөөһэн бэлиг талааниие обёорхо сэсэн багша тудалдабал, хүнэй ехэ аза талаан гээшэ. Булат Жанчипов тиимэ азатай байгаа. Цокто Номтоевой наһанайнь нүхэр Даша-Ханда Аюшеевна Цыбенова багшань шабияа «юумэ бэшэхэ гэжэ түрэһэн хүн» гэжэ сэгнэн дэмжэжэ, уран үгын амта танюулһан, юумэ бэшэхэ һэдэбтэй болгоһон юм. Хүндэтэ багшын аша туһаар эдирхэн наһандаа уран бэлигынь элиржэ, 1955 ондо түрүүшын шүлэгынь хэблэгдээд, тэрэ гэһэнһээ хойшо нара хараһан олон номуудынь хэдэн үе уншагшадай сэдьхэл хужарлуулаа.
Жэнхэни буряад уран заншалаа баримталан магтан түүрээһэн гушан гурбан Гулбай гурбан ехэ Яруунын Үльдэргэ тоонто тухайгаа найман мүртэ иимэ шүлэгыень һануулая:
Үргэн Гурьбын хойморто,
Үдэ мүрэнэй һэжүүртэ,
Молон-Хүндын адагта,
Модон хүүргын баруун тээ,
Үлзы аршаан дэбэртэй
Үльдэргэ гэжэ нютагта,
Тоороггүйхэн зүлгэ доро
Тоонто минии булаатай.
Тоонто нютагай дүрэ зураглахадаа, огторгойн эгээн ялагар ододой нэгэн Алтан Гадаһантай зэргэсүүлһэн нэгэ һайхан шүлэгтэй юм:
Огторгойгоор
одо мүшэд һүниндөө
Өөһэдынгөө
хэтын замаар дабхихадаа,
Алтан Гадаһаяа
алиш тээһээнь заатагүй
Алгадгүйхэн
эрьеэд гарадаг заяатайл.
Хүнэй үринэр
эдлэхэ гэһэн наһанайнгаа
Хубиин замаар
ажабайдал соо дабхихадаа,
«Алтан Гадаһан» —
тоонто нютагаа заатагүй
Алгадгүйхэн
эрьеэд ерэдэг заяатайл.
Бага наһаниинь Агууехэ дайнай шэрүүн жэлнүүдтэ тудажа, ара талын бүхы ажалые хэжэ гараһан эхэнэрнүүдэй, үбгэд хүгшэдэй сарюун һайхан дүрэ олон шүлэг соонь гэрэлтэн толорно. 1960-аад онуудта бэшэгдэһэн «Хүхын дуунай үе» гэжэ шүлэг соо дайнай жэлнүүдэй шэрүүхэн амин эли мэдэрэгдэнэ:
...Хорёодхон жэлэй саада тээ,
Хатуухан дайнай хаһа дунда,
Дуулимхан Дундатын хадаланда
Дуунай уянгы соносодог һэм.
Сараар газар хахалжа,
Сараар тарилгаа хэхэдээшье,
Гараа холоһон эхэнэр зон
Дуугаа татан ябадаг һэн.
Сэрэгэй үеын саг жэлнүүд
Сарайнь ябасадал хоросогүйл;
Бүһэтэй зоноо хүлеэхэдэнь,
Бусаха сагынь болзоргүйл.
Хабарай һайхан энэ хаһада,
Хатуу дайта тэрэ сагта,
Хоёр толоной хоорондо
Холбоо сараар зүдхүүлжэ,
Уян хүхын дуун доро
Урма, зоригоо бадаруулан,
Гараа холоһон эхэнэр зон
Дуугаа татан ябадаг һэн.
Ами наһа бэлэглэһэн хайрата эхэ Дулсан Адановнагай дурасхаалда зорюулһан шүлэг соогоо эжынгээ түһөө гэрэл зураг дээрэл хараһан тухайгаа дурсана:
Аха Сэбэг ээмдэнь гараа табяад,
Амияа татан ойронь сомор зогсоо,
Эхэ өөрөө аласта эльгээд харасаа
Энеэбхилһээр, тэрэ гэһээр үлөө...
Түрэһэн эхым танил шэнги түһөө
Түүхэ болон таабаритайхан мүнхэрөө.
Үдэр, һүнигүй үлгын дэргэдэ һахижа, альган дээрээ тэлэн тэнжээһэн «тулга эхын» Дэжэдмаа Доржиевнагай һайхан дүрэ зураг үлөөгүй ушар тухай поэт иигэжэ шанална:
Эльгэ нимгэн эжын дууе шагнаа һэм,
Эльбүүргэтэ энхэрэлдэнь уяраа һэм,
Тэлэһэн эхэеэ, тулга эхэеэ мэдэхэб даа,
Тээмэршээһээр тэбэри дээрэнь үдэһэн хүм.
Тоомоо таһараад, тоомжоо мартаад наадандаа
Тооһоо олол гүбюулхэдэһэн хүйхэрби.
Тэлэһэн эхым танил түһөө зураг
Тэмдэг болон үлөөгүй юм — халаг.
Наһажаал поэдэй сэдьхэлдэ тэлэһэн эхын дүрэ хододоо гэрэлтэн байхаһаа гадна, бүри үндэр үргэн удхатай нангин дүрэ болоһыень шүлэгэйнгээ һүүлшын мүрнүүдээр гэршэлнэ:
Эмгэн тоонто заяата нютагайм энгэртэ
Эжэл залуу эхым түһөө мүнхэрөө...
Уян хүхын донгодолго, талын жэргэмэлэй таталуулһан аялга доро үндыһэн поэт шүлэгүүд соогоо гайхалтай һайхан уран зураг (пейзаж) мэтэ дүрэнүүдые мүндэлүүлээ. Жэшээнь, аадарай һүүлээр жэргэмэлэй «агаар дайдынгаа ендэрһээ аялгаа наашань эльгээхэдэнь», шарахан нямняа сэсэг «һэрюухэн аадарай дуһалые һиихэлжэ үлгөөд» шагнажа байһые поэт обёорно. Али «дуундаа ехээр дашуураад, дүүжэндэжэ байтараа,» ногоон таладаа шургадаг жэргэмэлые дирижертой жэшээлжэ, үнсэг дайдаяа — ноототой зэргэсүүлээд, нэгэл шэнжэтэй байһандань жэргэмэл-дирижер уйдан эрхэлээд, «халиһаар дары унадаг» тухай ямар хүлеэгдээгүй һонин дүрэ оложо зураглана гээшэб?
Булат Жанчипов түрэл тоонто тухай шүлэглэхэдөө, гансал Үльдэргэеэ һанан дурсаа бэшэ, харин Эхэ Буряадайнгаа элдин дайдые дурдан магтан түүрээгээ гээд үргэн уншагшад урмашан сэгнээ бэлэй.
