Түхэреэн Түнхэнэй Моон нютагта, Саяан уулын хормойдо Аршаанда амархаяа болон үндэр хадын орой дабахаяа ерэһэн зониие халуун сайгаар, амтатай буузааршье аяншалгын «Аян» гэһэн газар угтан абадаг. Энэ хадаа урагшаа һанаатай Саяна Забановагай зохёоһон амаралгын газар болоно.
Саяна Сыреновна бүхы наһаяа түрэһэн тоонтодоо, түүхэдэ ороһон Түнхэндөө зорюулна. 1969 оной алтаар халима намарай сентябрь һарын 11-дэ үлгэн энэ дэлхэйн нюрганда Шальшаева Нима-Сырэн Жамсаевнагай бүлэдэ нютагаа суурхуулха Саяна басаган түрөө һэн. Нима-Сырэн хүгшэн гансаараа басагаяа үргэжэ, үндылгэжэ хүн гэхээр хүн болгожо табяа бэлэй. Моондын һургуули дүүргээд, Саяна басаган аяар Ленинград хотын 53-дахи училищиин оюутан болоо. 1987 ондо Ленинград хотын ЛИИЖТ-да орожо, дээдын мэргэжэлдэ һуража байхадаа, һуралсалаа дүүргэнгүй нютагтаа бусаа юм.
Тиигэжэ тэрэ түрэл газартаа ерэжэ, Дарма Забановтай хуби заяагаа ниилүүлээ. Дарма Забановай гэр бүлэдэ үнэн халуун дуранһаа хоёр басагад түрөө бэлэй. Дангина басагадынь Дарима, Туяна гэжэ нэрэтэйнүүд.
Саяна Сыреновна нютагайнгаа соёлой байшанда эрхилэгшээр ажаллаһан байна. Нима-Сырэн хүгшэн үндэр наһатай болоод, табан жэлэй урда тээ бурхандаа ябаа һэн. Харин хүгшэнэй гэрынь хооһон үлэшоо бэлэй. Арадай иимэ үгэ бии юм: «Хооһон гэр хахараад үлэхэ». «Эжынгээ гэрые хооһон байлгажа болохогүй»,- гээд, аяншалгын гэр болгохо гэһэн бодол Саяна Сыреновнада түрөө. Энэ бодолынь Саянын дүү хүбүүн дэмжэһэн юм.
Саяна хоёр басагадтаяа эжынгээ гэртэ эндэ тэндэнь заһабари хээд, шэб шэнэхэн бараа абажа табяа. Тии- гэжэ найман хүнэй хонохоор гэр болоо. Саяна Забанова айлшадтаа үдэрэй гурба дахин эдихэ хоол бэлдэдэг юм. Өөрөө гэр байраяа сэбэрлэдэг. Олон хүнэй багтамаар шэнэхэн эдеэ хоол барилгын аяншалгын гэр болоно.
Моонды Монгол, Росси гүрэнүүдэй хилын хажууда. Эгээл тиимэһээ бүхы Буряад оронһоо, Россиин холын хотонуудһаа Түнхэндэ аяншалха, амархаяа олон зон ерэдэг. Саяна Сыреновнагай багахан «Аян» гэһэн амаралгын гэр айлшадта ехэл хэрэгтэй.
Саяна Сыреновна гансал өөрөө холо ойгуур суутай бэшэ. Харин хоёр басагадынь Буряад соогоо баһал мэдээжэ. Жэшээнь, ехэ басаганиинь - Дарима хонгёо һайхан хоолойтой, бурханһаа үгтэһэн талаан бэлигтэй, уярма гоёор буряадаараа дууладаг юм. Багань - Туяна дангина һайхан басаган мүн. Энэ жэлэй «Наадан - Сурхарбаанай дангина» гэһэн мүрысөөндэ Түнхэн аймагаа түлөөлөө юм.
Иигэжэ Саяна Забанова түрэл Түнхэнэйнгөө, Буряад оронойнгоо аяншалгын талаар хүгжэлтэдэ өөрынгөө багаханшье һаа хубита оруулжа ябахадаа урматай.
